مقدمه

رله مشعل یکی از اجزای کلیدی در سیستم‌های گرمایشی و احتراقی است که کنترل عملکرد مشعل را بر عهده دارد. این قطعه با نظارت بر شرایط احتراق، ایمنی و عملکرد بهینه مشعل را تضمین می‌کند. در این مقاله به بررسی عملکرد، انواع و کاربردهای رله مشعل در صنعت و ساختمان می‌پردازیم.

رله مشعل چیست؟

رله مشعل یک کنترل‌کننده الکترونیکی است که در سیستم‌های مشعل گازسوز ، گازوئیل‌سوز و…به کار می‌رود. این قطعه، عملکرد مشعل را در مراحل مختلف نظارت کرده و در صورت بروز مشکل، به‌طور خودکار مشعل را خاموش می‌کند تا از بروز حوادث ناگوار جلوگیری شود.

عملکرد رله مشعل

رله مشعل به‌صورت هوشمند مراحل روشن و خاموش شدن مشعل را کنترل می‌کند. فرآیند عملکرد آن شامل مراحل زیر است:

1. شروع به کار: با دریافت فرمان از ترموستات یا کنترلر مرکزی(در دیگ های  بخار  پرشر سوئیچ)، رله شروع به کار مشعل انجام میدهد.
2. مرحله اول تخلیه می باشد .فن مشعل  شروع به کار  کرده و کلیه گاز  های  قابل  احتراق  را از  طریق  دودکش  تخلیه می کند.این عمل  باعث  می شود اگر  مواد قابل  اشتعال داخل دیگ  تخلیه گردد و از  انفجار  ناگهانی  جلوگیری  میکند.
3. بعد از روشن شدن فن مشعل  پرشر سوئیچ هوا صحت عملکرد فن را به رله اعلام میکند.در صورتی که در  این مرحله فن به هر  دلیلی  روشن نشده باشد رله ریست کرده و ادامه کار  مشعل  متوقف  می شود.
4. بعد از مرحله تخلیه رله به جرقه زن فرمان داده و بر سر الکترودهای جرقه قوس الکتریکی  تشکیل  مشود.
5. در این مرحله شیر برقی سوخت باز  میشود و شعله  تشکیل  میشود .
6. چک کردن شرایط احتراق: با استفاده از حسگر شعله، بررسی می‌کند که شعله به‌درستی روشن شده است یا خیر.در صورتی که شعله تشکیل  نشود رله ریست میکند و مجددا ادامه کار را متوقف میکند.
7. ادامه کار مشعل: در صورت عملکرد صحیح، مشعل به کار خود ادامه می‌دهد.
8. خاموش کردن در شرایط خطرناک: در صورت تشخیص عدم وجود شعله یا هرگونه مشکل، رله برق مشعل را قطع کرده و سیستم را متوقف می‌کند.

انواع رله مشعل

رله‌های مشعل با توجه به نوع سوخت و کاربری به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند، تقریبا از  نظر  کارکرد همگی به یک شکل  عمل  میکنند با اختلاف  اندکی :

• رله مشعل گازسوز: برای مشعل‌های گازی در سیستم‌های گرمایشی و دیگ‌های بخار استفاده می‌شود.

 

مشخصات فنی رله مشعل گازسوز

ویژگی	مشخصات
نوع سوخت	گاز طبیعی (NG) یا گاز مایع (LPG)
ولتاژ کاری	220V AC یا 24V AC (بسته به مدل)
توان مصرفی	معمولاً بین 3 تا 10 وات
کنترل جریان گاز	از طریق فرمان دادن به شیر برقی گاز
حسگر شعله	سنسور UV، IR یا ترموکوپل
زمان بررسی شعله	1 تا 3 ثانیه (بسته به مدل)
خروجی‌های کنترلی	فرمان به شیر برقی، جرقه‌زن، فن و نمایشگر خطا
مکانیزم ایمنی	قطع گاز در صورت عدم تشخیص شعله
نحوه نصب	روی تابلو برق یا کنار مشعل
مقاومت در برابر حرارت	معمولاً تا 60 درجه سانتی‌گراد

 ویژگی‌های کلیدی رله مشعل گازسوز

✔ افزایش ایمنی: در صورت عدم وجود شعله، به‌صورت خودکار جریان گاز را قطع می‌کند.
✔ زمان واکنش سریع: شعله را در چند میلی‌ثانیه تشخیص داده و در صورت مشکل، فرمان خاموشی می‌دهد.
✔ کنترل اتوماتیک: تمام مراحل روشن شدن مشعل، از جرقه‌زنی تا تثبیت شعله را مدیریت می‌کند.
✔ سازگاری با انواع مشعل‌ها: در ظرفیت‌های مختلف برای سیستم‌های گرمایشی و صنعتی استفاده می‌شود.
✔ عمر طولانی و نگهداری آسان: معمولاً دارای قطعات مقاوم و سیستم خودعیب‌یابی است

کاربردهای رله مشعل گازسوز

🔹 دیگ‌های بخار و آبگرم صنعتی
🔹 کوره‌های صنعتی و گرمایش مرکزی
🔹 هیترهای گازی و مشعل‌های خانگی
🔹 سیستم‌های گرمایش گلخانه‌ای

• رله مشعل گازوئیل‌سوز: در دیگ‌های صنعتی و گرمایش مرکزی با سوخت گازوئیل به کار می‌رود.

مشخصات رله مشعل گازوئیل‌سوز

رله مشعل گازوئیل‌سوز یک قطعه الکترونیکی است که وظیفه کنترل عملکرد مشعل‌های گازوئیلی را بر عهده دارد. این رله به طور خودکار فرآیند روشن و خاموش شدن مشعل را مدیریت کرده و در صورت بروز مشکل، ایمنی سیستم را تضمین می‌کند.

۱. عملکرد رله مشعل گازوئیل‌سوز

رله مشعل گازوئیل‌سوز پس از دریافت فرمان روشن شدن، پمپ گازوئیل(در  مشعل  های  گوچک پمپ گازوئیل بر روی شفت فن نصب شده و هم زمان با فن شروع به کار  میکند.)، جرقه‌زن و فن را کنترل می‌کند و در صورت عدم تشخیص شعله، مشعل را خاموش کرده و سیستم را قفل می‌کند تا از نشت سوخت جلوگیری شود.

 

 

 

 مشخصات فنی رله مشعل گازوئیل‌سوز

ویژگی	مشخصات
نوع سوخت	گازوئیل (Diesel)
ولتاژ کاری	220V AC یا 24V AC (بسته به مدل)
توان مصرفی	معمولاً بین 5 تا 15 وات
کنترل اجزا	پمپ گازوئیل، شیر برقی، جرقه‌زن، فن و موتور مشعل
حسگر شعله	فتوسل (LDR یا UV برای تشخیص نور شعله(
زمان بررسی شعله	5 تا 10 ثانیه (بسته به مدل)
زمان جرقه‌زنی اولیه	3 تا 5 ثانیه
ایمنی در برابر شعله نامعتبر	قطع خودکار مشعل در صورت عدم وجود شعله
خروجی‌های کنترلی	فرمان به پمپ، جرقه‌زن و نمایشگر خطا
مقاومت در برابر حرارت	معمولاً تا 70 درجه سانتی‌گراد
نحوه نصب	روی تابلو برق یا مستقیماً روی مشعل

۳. ویژگی‌های کلیدی رله مشعل گازوئیل‌سوز

✔ ایمنی بالا: در صورت عدم تشخیص شعله یا خرابی سیستم، به سرعت جریان گازوئیل را قطع می‌کند.
✔ کنترل مراحل احتراق: از جرقه‌زنی تا تثبیت شعله را مدیریت کرده و از نشت سوخت جلوگیری می‌کند.
✔ سازگاری با مشعل‌های مختلف: قابلیت استفاده در مشعل‌های تک مرحله‌ای، دو مرحله‌ای و مدولار.
✔ دارای سیستم خودعیب‌یابی: در صورت خرابی قطعات، خطاها را نمایش می‌دهد.
✔ افزایش طول عمر مشعل: از خام‌سوزی و آسیب به قطعات جلوگیری می‌کند.

 کاربردهای رله مشعل گازوئیل‌سوز

🔹 دیگ‌های بخار و آبگرم صنعتی
🔹 کوره‌های گرمایشی و خشک‌کن‌های صنعتی
🔹 مشعل‌های حرارتی در صنایع پتروشیمی
🔹 هیترهای گازوئیلی در گلخانه‌ها و مرغداری‌ها

عملکرد رله مشعل چند مرحله‌ای

این رله‌ها کنترل تدریجی قدرت مشعل را بر عهده دارند و به‌جای روشن/خاموش شدن ناگهانی، میزان شعله را در چند سطح تنظیم می‌کنند. این امر باعث کاهش مصرف سوخت و افزایش عمر قطعات مشعل می‌شود.

✅ مدل‌های رایج:
🔹 دو مرحله‌ای (High-Low): دو سطح حرارتی (حداکثر و حداقل)
🔹 مدولار (Modulating): تنظیم تدریجی توان مشعل بر اساس نیاز سیستم.

 مشخصات فنی رله‌های مشعل چند مرحله‌ای صنعتی

ویژگی	مشخصات
نوع مشعل قابل کنترل	گازسوز، گازوئیل‌سوز، مازوت‌سوز، دوگانه‌سوز
ولتاژ کاری	220V AC یا 24V AC (بسته به مدل)
توان مصرفی	5 تا 20 وات
تعداد مراحل کنترل	2 مرحله‌ای یا مدولار
سیستم کنترل شعله	فتوسل، سنسور UV، الکترود یونیزاسیون
زمان بررسی شعله	1 تا 10 ثانیه (بسته به مدل)
خروجی‌های کنترلی	شیر برقی، فن، جرقه‌زن، پمپ و نمایشگر خطا
امکان ارتباط با سیستم‌های BMS	برخی مدل‌ها دارای پروتکل‌های ارتباطی مدرن
مکانیزم ایمنی	قطع خودکار سوخت در صورت خطای احتراق
محدوده دمای کاری	-10 تا 70 درجه سانتی‌گراد
نحوه نصب	روی تابلو برق یا مستقیماً روی مشعل

ویژگی‌های کلیدی رله مشعل چند مرحله‌ای صنعتی

✔ کنترل تدریجی شعله: جلوگیری از خام‌سوزی و افزایش راندمان احتراق
✔ افزایش ایمنی: قطع سریع سوخت در صورت تشخیص مشکل
✔ کاهش استهلاک مشعل: جلوگیری از روشن و خاموش شدن‌های مکرر
✔ سازگاری با انواع سیستم‌ها: قابلیت اتصال به سیستم‌های اتوماسیون و BMS
✔ مجهز به سیستم عیب‌یابی خودکار: نمایش خطاهای احتمالی مشعل
✔ کاهش مصرف سوخت: تنظیم هوشمند میزان سوخت بر اساس نیاز

 کاربردهای رله مشعل چند مرحله‌ای صنعتی

🔹 دیگ‌های بخار صنعتی
🔹 سیستم‌های گرمایشی بزرگ (گلخانه، مرغداری)
🔹 صنایع غذایی و پتروشیمی
🔹 خشک‌کن‌ها و کوره‌های صنعتی

• رله هوشمند: مجهز به نمایشگر دیجیتال و قابلیت اتصال به سیستم‌های هوشمند است.

 

مشخصات رله‌های مشعل هوشمند

رله‌های مشعل هوشمند نسل جدیدی از کنترل‌کننده‌های احتراق هستند که با استفاده از میکروپروسسورهای پیشرفته و سیستم‌های نظارت دیجیتال، عملکرد مشعل را بهینه کرده و امنیت سیستم را افزایش می‌دهند. این رله‌ها قابلیت اتصال به شبکه‌های هوشمند، عیب‌یابی خودکار و تنظیمات پیشرفته احتراق را دارند.

 ویژگی‌های کلیدی رله‌های مشعل هوشمند

✅ کنترل دقیق مشعل: تنظیم میزان شعله و سوخت برای راندمان بالاتر
✅ نظارت بر شعله: استفاده از سنسورهای UV، فتوسل یا الکترود یونیزاسیون برای بررسی شعله
✅ تشخیص و عیب‌یابی خودکار: شناسایی و نمایش خطاها به‌صورت کدهای دیجیتال یا نمایش روی صفحه LCD
✅ ایمنی بالا: قطع خودکار گاز یا سوخت در صورت تشخیص مشکل در احتراق
✅ قابلیت ارتباط با سیستم‌های BMS: کنترل از راه دور از طریق پروتکل‌های ارتباطی مانند Modbus، BACnet و Wi-Fi
✅ ثبت و ذخیره داده‌ها: بررسی سابقه عملکرد مشعل و نمایش هشدارهای احتمالی
✅ سازگاری با انواع سوخت: قابل استفاده در مشعل‌های گازسوز، گازوئیل‌سوز و دوگانه‌سوز
✅ بهینه‌سازی مصرف سوخت: کاهش مصرف انرژی با تنظیم اتوماتیک میزان احتراق
✅ قابلیت برنامه‌ریزی: امکان تنظیم زمان‌بندی روشن و خاموش شدن مشعل

 

 

 

 

 

 مشخصات فنی رله‌های مشعل هوشمند

ویژگی	مشخصات
ولتاژ کاری	220V AC یا 24V DC (بسته به مدل)
توان مصرفی	5 تا 15 وات
سیستم تشخیص شعله	فتوسل، سنسور UV، الکترود یونیزاسیون
نوع مشعل قابل کنترل	گازسوز، گازوئیل‌سوز، دوگانه‌سوز
ارتباط با سیستم‌های هوشمند	Modbus, BACnet, Wi-Fi, Bluetooth
مدهای کنترل شعله	تک مرحله‌ای، دو مرحله‌ای، مدولار
قابلیت نمایش خطاها	صفحه نمایش LCD یا نمایش کدهای دیجیتال
مدیریت مصرف سوخت	تنظیم خودکار برای کاهش مصرف انرژی
محدوده دمای کاری	-10 تا 70 درجه سانتی‌گراد
استانداردهای ایمنی	EN298، UL372، CE

۳. مزایای استفاده از رله مشعل هوشمند

🔹 کاهش مصرف سوخت: کنترل هوشمند باعث بهینه‌سازی احتراق و کاهش هزینه‌های انرژی می‌شود.
🔹 افزایش طول عمر مشعل: کاهش تعداد خاموش و روشن شدن‌های مکرر، باعث افزایش عمر قطعات مشعل می‌شود.
🔹 عیب‌یابی سریع: به کمک سیستم‌های تشخیص خطا و ثبت داده‌ها، مشکلات سریع‌تر شناسایی و رفع می‌شوند.
🔹 ایمنی بیشتر: در صورت وجود مشکل در شعله یا فشار گاز، مشعل به‌طور خودکار خاموش شده و از بروز حادثه جلوگیری می‌شود.
🔹 اتصال به اینترنت و کنترل از راه دور: در برخی مدل‌ها، امکان کنترل و مانیتورینگ مشعل از طریق اپلیکیشن موبایل یا سیستم‌های هوشمند وجود دارد.

کاربردهای رله مشعل هوشمند

✅ دیگ‌های بخار صنعتی و خانگی
✅ کوره‌های صنعتی و ذوب فلزات
✅ سیستم‌های گرمایشی ساختمان و موتورخانه‌ها
✅ صنایع غذایی، پتروشیمی و داروسازی
✅ سیستم‌های گرمایش گلخانه‌ها و مرغداری‌ها

 

 

مزایای استفاده از رله مشعل

• افزایش ایمنی: جلوگیری از خطرات ناشی از عدم وجود شعله یا نشت سوخت.
• بهبود راندمان انرژی: تنظیم دقیق عملکرد مشعل برای مصرف بهینه سوخت.
• کاهش هزینه‌های نگهداری: با تشخیص زودهنگام مشکلات، از خرابی‌های پرهزینه جلوگیری می‌شود.
• کنترل هوشمند: برخی مدل‌ها امکان اتصال به سیستم‌های مدیریت انرژی را دارند.

نتیجه‌گیری

رله مشعل یکی از مهم‌ترین قطعات در سیستم‌های احتراقی است که ایمنی و بهره‌وری را تضمین می‌کند. انتخاب رله مناسب و نگهداری صحیح از آن می‌تواند تأثیر چشمگیری در عملکرد و طول عمر سیستم گرمایشی داشته باشد. برای خرید و مشاوره در زمینه انتخاب رله مشعل مناسب، می‌توانید با Control Pooya تماس بگیرید.