آشنایی با اجزای کولر گازی و نحوه کارکرد هر قسمت، خرابی‌های رایج و تعمیرات تخصصی
مقدمه
کولرهای گازی یکی از دستگاه‌های سرمایشی رایج در فضاهای مسکونی، تجاری و صنعتی هستند. این دستگاه‌ها به دلیل عملکرد پیچیده‌ای که دارند، ممکن است در برخی از اجزا دچار خرابی شوند. شناخت اجزای کولر گازی، نحوه عملکرد آن‌ها، و مشکلات رایج در هر بخش می‌تواند به شما کمک کند تا به‌موقع خرابی‌ها را شناسایی کرده و از هزینه‌های تعمیرات پیشگیری کنید. در این مقاله، به بررسی دقیق اجزای کولر گازی، نحوه کارکرد، خرابی‌های رایج و تعمیرات تخصصی آن‌ها خواهیم پرداخت.
۱. اجزای کولر گازی و نحوه کارکرد هر قسمت
کولر گازی از چندین بخش اصلی تشکیل شده است که هر یک نقش مهمی در عملکرد دستگاه دارند. این اجزا به‌طور کلی به دو قسمت اصلی واحد داخلی و واحد خارجی تقسیم می‌شوند. در ادامه به بررسی اجزای کلیدی کولر گازی و نحوه کارکرد هر یک خواهیم پرداخت.
الف) کمپرسور (Compressor)
کمپرسور قلب کولر گازی است و یکی از حیاتی‌ترین قطعات دستگاه محسوب میشود. وظیفه کمپرسور فشرده کردن مبرد است.
🔹 نحوه کارکرد:
کمپرسور مبرد را از اپراتور (داخل دستگاه) جذب کرده و آن را فشرده می‌کند. سپس گاز فشرده‌شده به کندانسور (واحد خارجی) ارسال میشود. این فرآیند باعث افزایش فشار و دمای مبرد میشود.
ب) کندانسور (Condenser)
کندانسور یکی دیگر از اجزای مهم کولر گازی است که در واحد خارجی قرار دارد.
🔹 نحوه کارکرد:
گاز داغ و فشرده‌شده که از کمپرسور خارج میشود، وارد کندانس میشود. در این بخش، گاز توسط جریان هوای بیرونی خنک میشود و به مایع تبدیل میشود. این فرآیند به‌واسطه فین‌ها و لوله‌های موجود در کندانسور انجام میشود.
ج) اواپراتور (Evaporator)
اواپراتور در داخل دستگاه کولر گازی قرار دارد و وظیفه جذب گرما از هوای داخل ساختمان را دارد.
🔹 نحوه کارکرد:
مایع مبرد وارد اواپراتور میشود، جایی که تحت فشار کمتری قرار می‌گیرد و با جذب گرما از هوای داخلی، به بخار تبدیل میشود. این فرآیند باعث خنک شدن هوای داخل اتاق میشود.
د) شیر انبساط (Expansion Valve)
شیر انبساط نقش کاهش فشار مبرد را در سیستم ایفا می‌کند.
🔹 نحوه کارکرد:
مبرد مایع از کندانسور به شیر انبساط منتقل میشود. شیر انبساط فشار اواپراتور را کاهش میدهد تا دمای نقطه جوش مبرد پایین بیاید. این فرآیند سبب کاهش دمای مبرد میشود و به این ترتیب هوای داخلی سرد میشود.
ه) فیلتر هوا (Air Filter)
فیلتر هوا وظیفه تمیز کردن هوای ورودی به کولر گازی را برعهده دارد و باعث میشود اواپراتور دیرتر کثیف شود.
🔹 نحوه کارکرد:
هوای داخلی از طریق فیلتر عبور کرده و ذرات گردوغبار، آلودگی‌ها و دیگر مواد معلق در هوا جذب فیلتر می‌شوند. فیلترهای تمیز باعث بهبود کیفیت هوای داخلی و عملکرد بهتر کولر می‌شوند.
و) فن‌ها (Fans)
فن‌ها در دو بخش واحد داخلی و واحد خارجی کولر گازی قرار دارند و وظیفه جابجایی هوا را به‌عهده دارند.
🔹 نحوه کارکرد:
فن داخل دستگاه هوای گرم را از اتاق به اواپراتور می‌برد، تا سرمایش مطلوب ایجاد شود. فن خارجی نیز هوای اطراف کندانسور را به جریان می‌اندازد تا فرآیند خنک شدن مبرد به‌طور مؤثر انجام شود.
۲. خرابی‌های رایج در کولر گازی و راه‌های تعمیرات تخصصی
کولر گازی ممکن است در هر یک از اجزای خود دچار خرابی شود. در این بخش به بررسی خرابی‌های رایج در کولر گازی و راه‌حل‌های تعمیراتی آن‌ها خواهیم پرداخت.
الف) خرابی کمپرسور
یکی از مهم‌ترین و گران‌ترین خرابی‌ها در کولر گازی مربوط به کمپرسور است. خرابی کمپرسور می‌تواند باعث کاهش شدید راندمان کولر و در نهایت عدم کارکرد آن شود.
🔹 علل خرابی کمپرسور:
- کمبود روغن کمپرسور
- مشکلات برقی مانند نوسانات ولتاژ
- آسیب‌دیدگی قطعات داخلی کمپرسور
🔹 تعمیرات تخصصی:
- در صورت خرابی جزئی، ممکن است کمپرسور نیاز به تعمیر داشته باشد، مانند تعویض یاتاقان‌ها یا قطعات داخلی.
- در موارد شدیدتر، تعویض کمپرسور الزامی است. برای این کار باید دستگاه از مدار خارج شود و کمپرسور جدید نصب گردد.
ب) مشکل در کندانسور
کندانسور در انتقال گرما از داخل به خارج نقش دارد. هرگونه خرابی در این بخش می‌تواند موجب کاهش کارایی کولر شود.
🔹 علل خرابی کندانسور:
- گرفتگی فین‌ها و لوله‌ها
- خرابی فن کندانسور
- نشت گاز مبرد
🔹 تعمیرات تخصصی:
- تمیز کردن فین‌ها و لوله‌ها برای رفع گرفتگی
- تعمیر یا تعویض فن کندانسور
- رفع نشتی گاز و شارژ مجدد آن به سیستم
ج) خرابی اواپراتور
اواپراتور مسئول جذب گرما از هوا است. خرابی آن می‌تواند باعث افزایش دما و کاهش عملکرد سرمایش شود.
🔹 علل خرابی اواپراتور:
- گرفتگی لوله‌های اواپراتور
- یخ‌زدگی اواپراتور
- کاهش سطح گاز مبرد
🔹 تعمیرات تخصصی:
- تمیز کردن لوله‌ها و فین‌ها
- برطرف کردن یخ‌زدگی با بررسی و تنظیم دما
- شارژ گاز مبرد برای بهبود عملکرد
د) خرابی شیر انبساط
خرابی در شیر انبساط می‌تواند به عملکرد نادرست کولر گازی منجر شود.
🔹 علل خرابی شیر انبساط:
- انسداد در مسیر جریان مبرد
- خراب شدن شیر به دلیل فرسودگی
🔹 تعمیرات تخصصی:
- تمیز کردن یا تعویض شیر انبساط
- بررسی مسیرهای جریان مبرد و رفع انسداد
ه) خرابی فن‌ها
فن‌ها مسئول جابجایی هوا در دستگاه هستند و خرابی آن‌ها می‌تواند عملکرد کولر را به‌طور جدی تحت تأثیر قرار دهد.
🔹 علل خرابی فن‌ها:
- شل شدن اتصالات فن
- شکستگی پره‌های فن
- خرابی موتور فن
🔹 تعمیرات تخصصی:
- تعویض پره‌های فن
- تعمیر یا تعویض موتور فن
- تنظیم اتصالات فن
۳.نکات پیشگیرانه برای کاهش خرابی‌ها
برای جلوگیری از بروز خرابی‌های رایج در کولر گازی، رعایت نکات پیشگیرانه زیر توصیه میشود:
الف) سرویس منظم و دوره‌ای
انجام سرویس‌های دوره‌ای حداقل سالی یک‌بار توسط تکنسین متخصص می‌تواند از بروز بسیاری از خرابی‌ها جلوگیری کند. این سرویس‌ها شامل تمیز کردن فیلترها، بررسی گاز مبرد، و نظارت بر عملکرد اجزای مختلف است.
ب) جلوگیری از نشتی گاز مبرد
نشتی گاز مبرد یکی از دلایل رایج کاهش عملکرد کولر گازی است. بنابراین، بررسی دوره‌ای سیستم تبرید برای شناسایی نشت می‌تواند به حفظ عملکرد کولر کمک کند.
ج) تنظیم دمای کولر بهینه
تنظیم دمای کولر در دمای مناسب (بین ۲۲ تا ۲۶ درجه سانتی‌گراد) علاوه بر جلوگیری از فشار به کمپرسور، باعث کاهش مصرف انرژی نیز میشود.
نتیجه گیری
شناخت اجزای کولر گازی، نحوه کارکرد هر قسمت و آگاهی از خرابی‌های رایج و روش‌های تعمیرات تخصصی می‌تواند به شما کمک کند تا به‌موقع از مشکلات جدی جلوگیری کرده و دستگاه خود را در شرایط بهینه نگهدارید. با سرویس‌های دوره‌ای و استفاده از قطعات اصلی، می‌توان از بروز مشکلات بزرگ و هزینه‌های اضافی پیشگیری کرد.
